Η ιστορία του Μακρύ Γιαλού ξεκινά από τη Μινωική εποχή. Στα δυτικά του οικισμού βρίσκεται ένας μικρός αρχαιολογικός χώρος με ένα Μινωικό εξοχικόπου τοποθετείται στο 500-1400 π.χ.

             Το Κουφονήσι ή αλλιώς Λεύκη κατοικούνταν από τους Πρωτομινωικούς χρόνους (3000-2200 π.Χ.) έως τον 4ο μ.Χ αιώνα.

            Έως και λίγες δεκαετίες πριν, στην τοποθεσία υπήρχαν πολύ λίγα κτίσματα,που χρησιμοποιούνταν για τη συγκέντρωση των αγαθών από τα γύρω χωρία και τη διαμονή των μεταφορέων. Έως τότε, στην περιοχή κατοικούνταν τα χωριά Αγ. Στέφανος και Πεύκοι, που ακόμα και σήμερα διατηρούν την παραδοσιακότατα τους.

            Τότε ανοίχτηκαν οι πρώτοι δρόμοι, αλλά κατασκευάστηκαν και οι απαραίτητες υποδομές (ρεύμα, ύδρευση). Σιγά - σιγά οι κάτοικοι από τα χωρία κατέβηκαν κοντύτερα στη θάλασσα, ασχολήθηκαν με τον τουρισμό και νέες καλλιέργειες και μαζί με την αύξηση των επισκεπτών της περιοχής ο οικισμός μεγάλωσε από τα μέσα της δεκαετίας του 80 και μετά.

            Η περιοχή διατηρεί τους ήσυχους ρυθμούς μιας νότιας, ήρεμης κωμόπολης καθιστώντας την ιδανική για αυτούς που επιθυμούν να περάσουν ευχάριστες ήρεμες διακοπές κοντά στη θάλασσα. Η αμμώδης παραλία είναι εξαιρετική για τα παιδιά, αλλά και για αυτούς που δε γνωρίζουν πολύ καλό κολύμπι. Επιπλέον ο κόλπος είναι έτσι τοποθετημένος που πολύ σπάνια επηρεάζεται από τους ανέμους, τόσο που να μην προσφέρεται για κολύμπι.

            Σε αποστάσεις 1-3 χιλιομέτρων θα βρείτε άλλες τρεις πανέμορφες παραλίες: τον Καλαμοκανία, το Διασκάρι και τη Λαγκάδα. Αυτές οι παραλίες είναι με πολύ ψιλές πέτρες και βαθαίνουν πιο απότομα. Πολλές ακόμα, μικρότερες, περιμένουν να τις ανακαλύψετε.

            Περίπου 5 χιλιόμετρα από τον οικισμό προς τα ανατολικά, βρίσκεται η Μονή Καψά, όπου είναι και η είσοδος για το φαράγγι των Περβολακίων. Μέσα από τον οικισμό ξεκινά το φαράγγι των Πεύκων ενώ πολύ κοντά, προς τα δυτικά, βρίσκεται και το φαράγγι των Πεταλούδων.

 ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ
      Η μονή Καψά
      Η Μινωική Έπαυλη
      Το Κουφονήσι
      Τα κοντινά χωρία( Πεύκοι, Αγίος Στέφανος και Σταυροχώρι)

(Δείτε περιγραφές για όλα τα χωρία της ευρύτερης περιοχής εδώ)

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ - ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ
      Θαλάσσια αθλήματα στην παραλία
      Πεζοπορία
      Το φαράγγι των Περβολακίων
      Το φαράγγι των Πεύκων
      Το φαράγγι των Πεταλούδων
      Περπάτημα κατά μήκος των παραλιών

(Περιγραφές για όλα τα φαράγγια εδώ και εδώ)

ΕΚΔΡΟΜΕΣ:

ΚΟΝΤΙΝΕΣ ΠΟΛΕΙΣ:
      Σητεία (35 χλμ.)
      Δείτε το Φρούριο του Κάστρου γνωστό σήμερα σαν Καζάρμα
      Ιεράπετρα (27 χλμ.)
      Δείτε το Φρούριο του Καλέ